Vrijwel altijd zijn ze gekruid met een tikje wreedheid en weerspiegelen ze de morele educatie uit vervlogen tijden: nieuwsgierige kinderen alleen in het bos worden als ze niet uitkijken opgegeten door een heks; de ‘Soep-Hein’ uit Hoffmanns Piet de smeerpoets verhongert als hij zijn soep niet eet; wie onbekenden binnenlaat, wordt gewoonlijk opgeslokt; wie met lucifers speelt, zal zich branden; en van duimzuigers wordt de duim afgesneden. Deze lijst van onfortuinlijkheden is nagenoeg eindeloos. In het verhaal van De rattenvanger van Hamelen raken ouders hun kinderen kwijt als gevolg van gierigheid, spot en hoon tegenover de kunst. In de stad Hamelen is er nog altijd een straat waar niet getrommeld of muziek gespeeld mag worden sinds honderddertig kinderen via die weg in een berg verdwenen en nooit meer terugkwamen. Deze compositie van Otto M. Schwarz opent met dit tafereel uit het jaar 1284. Zoals in veel steden van die tijd waren er in het Duitse Hamelen problemen met de hygiëne. Ratten en muizen vermenigvuldigden zich razendsnel tot een plaag. Er dook een kleurrijk geklede man op die de inwoners beloofde dat hij ze van deze last kon bevrijden. Ze werden het eens over de beloning die hij daarvoor zou ontvangen. Daarop haalde de man een fluit tevoorschijn en begon hij te spelen. Toen de ratten en muizen dat hoorden, volgden ze hem. Hij leidde ze naar de rivier de Wezer, waar ze allemaal verdronken. De rattenvanger keerde terug naar de stad, maar het stadsbestuur weigerde hem zijn geld te geven. Men erkende de kunst en kennis van deze man niet en wilde alleen betalen voor noeste arbeid. Er werd zelfs beweerd dat er sprake is van een pact met de duivel, waarna de rattenvanger de stad woedend verliet. Op een zondag, toen veel mensen in de kerk zaten, kwam hij terug, haalde zijn fluit tevoorschijn en begon te spelen. De kinderen van de stad raakten zo betoverd door zijn spel dat ze hem volgden. Hij voerde ze mee de stad uit en verdween met ze in een berg, waaruit ze nooit terugkeerden. Van alle kinderen waren er slechts twee overgebleven – het ene was stom, het andere blind. In de straat van waaruit de kinderen Hamelen verlieten, mag geen muziek meer worden gespeeld vanwege deze gebeurtenis. Het werk kan in twee verschillende versies worden uitgevoerd: 1. puur instrumentaal (zonder verteller) – houd de GP’s (pauzes) dan kort 2. met verteller – hij of zij spreekt in de GP’s, maar niet tijdens de muziek.
