"War in der Heimat bittere Not, in Holland gabs Verdiensten und Brot" was hun motto.
Vanaf de 17de eeuw tot ver in de 19de eeuw was hier beduidend meer te verdienen dan daar. Met spek en brood in de zak en de zeis over de schouder togen de arbeidsmigranten gewoonlijk na Pinksteren deze kant op om te helpen bij het grasmaaien en hooien op de boerderijen. Vanaf verzamelpunten trokken ze groepsgewijs door en zo zwol de groep vanzelf aan. Samen reizen was immers veiliger in verband met struikroverij.
De werkkrachten boden zichzelf aan op de ’poepenmarkt’. Dat was meestal een hoekje op de veemarkt, de plek bij uitstek om boeren tegen te komen. Eenmaal bekend keerde de seizoensknecht vaak jarenlang terug naar dezelfde boerderij. Hoewel ze bekend stonden als harde werkers, is de vraag hoe vriendelijk de hannekemaaiers door de Nederlanders werden bejegend. Ze hadden in ieder geval bijnamen die in onze oren niet echt vleiend klinken: poep, mof, mier, spekvreter.
Hoewel de naam hannekemaaier naar het werk in de hooibouw verwijst, waren er ook ’gastarbeiders’ die langer kwamen. Eerder in het voorjaar was er werk in het wieden en uitdunnen van bijvoorbeeld vlas of suikerbieten. En na de maai- en hooitijd bleef een deel nog om granen en najaarsgewassen te helpen binnenhalen.
Niet ver voorbij een aarden wal, op de grens van de drie noordelijke Provinciën, begint een oude holle weg, vroeger dé toegangsweg naar Friesland. Hier in de Bakkeveenster duinen ligt de poependobbe, de plek waar de hannekemaaiers zich onderweg wasten en verzamelden voor de terugreis met hun verdiende loon op zak. Daarmee waren ze een aantrekkelijke prooi voor dieven. Bij Bakkeveen werd een van hen ooit beroofd en vermoord. Plaatselijke bewoners zorgden enkele jaren geleden voor herstel van het poepenkruis aan de Duerswâldmerwei dat herinnert aan het lot van de naamloos geworden hannekemaaier die zijn huis nooit meer terugzag.
Deel 1: de armoede in het Westfaalse land
Deel 2: de mannen gaan op weg om hun geluk te beproeven in het rijke Holland
Deel 3: bespiegeling bij het poepenkruis nabij Bakkeveen
Deel 4: de terugtocht naar het moederland.
Rob Goorhuis
