Deze symfonie was in meerdere opzichten een revolutionair muziekstuk. Het is het eerste instrumentale werk dat nauwgezet een uitgebreid ”programma” volgt en dat daardoor nieuwe inhoud gaf aan het begrip programmamuziek. Het programma heeft sterk autobiografische trekken: Berlioz heeft het gebaseerd op zijn verhouding met de Ierse actrice Harriet Smithson. Hij maakte in deze symfonie gebruik van de ”idee fixe”, de voorloper van het ”Leitmotiv”. Dat wil zeggen dat een bepaalde melodie, die gekoppeld is aan een bepaalde persoon of gedachte (in dit geval de liefde), telkens terugkeert in het werk wanneer er van die persoon of gedachte sprake is. Het ”Dies Irae – Ronde du sabbat” stamt uit het 5e deel van de symfonie. De jonge toonkunstenaar ziet zich temidden van heksen en gedrochten van allerlei aard en een gemeen dansthema verkondigt de komst van de beminde jonge vrouw, die met een juichend gebrul verwelkomd wordt. Er volgen helse orgieën, onder het geklep van doodsklokken en onder het parodiëren van het ”Dies Irae”.