APATHEIA

In opdracht van WMC Kerkrade (NL) Opgedragen aan mijn dierbare vriend en inspiratie: Maestro Tijmen Botma De titel APATHEIA vindt zijn oorsprong in het stoïcisme en wordt treffend omschreven in de internationale bestseller Ikigai – The Japanese Secret to a Long and Happy Life. De stoïcijnen streefden niet naar roem of materieel succes, maar naar innerlijke rust: de afwezigheid van negatieve emoties zoals angst, schaamte en boosheid, en de aanwezigheid van positieve gevoelens zoals liefde, dankbaarheid, sereniteit en geluk. Deze staat van evenwicht, apatheia, vormt het hart van deze compositie.

Het werk opent met een mysterieuze cel – een muzikaal motief dat als rode draad doorheen de hele compositie geweven is. Deze cel groeit en transformeert organisch, en vormt de voedingsbodem voor een lyrische ontplooiing. Solistische lijnen ontvouwen geleidelijk het thematisch materiaal, met subtiele verwijzingen naar het daaropvolgende, meer signaalachtige deel. Hier worden technische en klankmatige uitdagingen niet geschuwd, maar steeds in dienst van de muzikale expressie. Vanaf maat 44 betreedt het werk een meer gelaagde en grandioze fase. Deze passage, waarin verschillende tempi, onafhankelijke lijnen en ad libitum-elementen samenkomen, biedt de dirigent volop ruimte voor interpretatie en persoonlijke invulling. De structuur en vrijheid doen denken aan Percy Grainger’s Lincolnshire Posy, en zorgen ervoor dat elke uitvoering uniek wordt. Dirigenten omschrijven dit soort passages vaak als de momenten waarop “de jonge knapen van de echte mannen worden onderscheiden”. Het middendeel van de compositie vormt zonder twijfel het emotionele hart van het werk. In deze passage wordt de luisteraar meegevoerd in een wereld van diepe gevoeligheid en expressie. Vanuit een intieme sfeer ontwikkelt zich geleidelijk een krachtige, melodische opbouw die uitmondt in een pakkende climax, gedragen door de volledige instrumentatie. Deze lyrische uitbarsting, rijk aan kleur en klank, vormt een moment van catharsis – een muzikale ademhaling waarin emotie, schoonheid en innerlijke rust samenkomen. De combinatie van transparante texturen en warme harmonieën maakt dit deel tot een intens beleefbare kernmoment binnen het werk. Met APATHEIA wil ik niet alleen een muzikale reis creëren, maar ook een innerlijke. Het werk is geschreven met liefde voor lyriek, diepgang en instrumentatie, en met diep respect opgedragen aan Tijmen Botma – een vriend, een inspirator, en een muzikale geest die deze staat van sereniteit als geen ander weet te belichamen.