'De rubicon oversteken' is daarom een uitdrukking die aangeeft dat je een gevaarlijke, beslissende en onomkeerbare stap neemt. Het werk bestaat uit 3 delen die dit belangrijke moment in de geschiedenis belichten. Deel 1 ('Meditation') symboliseert Caesars vraag aan de Goden om hulp bij zijn moeilijke keuze. In een trage inleiding horen we de weemoedige en bezwerende klanken van de duduk (optional sopraansax) en van de sopraansolo boven een bourdonbegeleiding. Hierna zingt de sopraansolo 'dona tibi pacem' (geef hem de rust) in een melodieus en vragend thema. In deel 2 weerklinken trompetten en trombones afwisselend in een statige Romeinse fanfare met dubbelkorige effecten. Deze mondt uit in een martiaal thema waarbij het impressionante leger van Caesar ten strijde trekt tegen dat van rivaal Pompey. ('Battle of Pharsalus') Terwijl het thema van Caesars leger wegsterft, verschijnt Pompey's thema als een naïeve dans in de 6/8 maat. Zijn leger is zwaar in de meerderheid en denkt de vijand te kunnen overklassen. Opeens kletteren echter trompetten en trombones langs twee kanten van het orkest: Caesars leger rukt op en valt aan. Er volgt een felle confrontatie waarbij de twee thema's zowel afwisselend als door elkaar worden gespeeld. Door zijn listige krijgstactiek weet Caesar toch deze legendarische slag te winnen: zijn thema weerklinkt steeds luider in trompetten en hoorns tot het geheel uitdooft en overgaat in een soort verzoening van de soldaten van de twee legers.