Dedicated to Omar Tomasoni and Femke IJlstra

De Canzona (meervoud Canzoni) vindt zijn oorsprong in de 11de tot 14de eeuw bij de Troubadours, die in hun creaties veelal de hoofse liefde bezongen. Door de eeuwen heen ontwikkelde zich deze vocale liedvorm ook tot een instrumentaal fenomeen, dat zijn hoogtepunt beleefde tijdens de barokperiode. 

Deze compositie is gebaseerd op het leven van de Duitse cavaleriegeneraal Hans Michael Elias von Obentraut (1574-1625), die bekendstond om zijn durf, loyaliteit en moed. De figuur Van Obentraut is nauw verbonden met het stadje Seelze, waar hij een heldendood stierf en waar ter ere van hem een monument is opgetrokken. Het werk bestaat uit vier delen, waarin verschillende aspecten van deze historische figuur belicht worden. Een bijzonder gegeven: van het eerste deel (Hymn for a Hero) is een eenvoudige versie voor flexibele bezetting gemaakt. Dit biedt de mogelijkheid om een jeugd- of instaporkest te laten meespelen met het orkest van volwassenen of gevorderden. Deze hymne kan ook als afzonderlijk werk gespeeld worden.

Dit werk is geschreven in opdracht van harmonieorkest Da Capo Leeuwarden, tot 1995 de Leeuwarder PTT-Harmonie. Laat Mercurius nou de boodschapper van de goden zijn – een soort postbode dus. De componist koos bij het schrijven van dit vierdelige ononderbroken werk echter niet voor de god, maar voor de planeet Mercurius als inspiratiebron. Hij creëerde een veelzijdig werk waarin dit mysterieuze hemellichaam wordt verklankt, maar ook de ruimtemissies ernaartoe aan bod komen. Deze interessante thematiek staat garant voor een compositie die van begin tot eind boeit.

Beating Beats is in ritmisch opzicht een bijzonder werk: vrij conventionele maatsoorten worden zo gemanipuleerd dat de luisteraar (zonder partituur) in verwarring kan raken en hier en daar zelfs op het verkeerde been wordt gezet. De accenten in de vierkwartsmaat worden bijvoorbeeld niet op de gebruikelijke wijze gelegd, waarmee de indruk ontstaat van een geheel andere maatsoort. Maar tegelijkertijd kan het zijn dat sommige instrumenten wél het normale vierkwartsmaatpatroon volgen, waardoor iedereen in de war wordt gebracht – zowel de uitvoerenden als het publiek! Aan de ene kant is het een ‘eenvoudig’ werk met uitstekend speelbare en melodieuze thema’s, maar door de raadselachtige ritmiek klinkt het niet alleen complexer, maar wordt het spel ook een grotere uitdaging voor zowel de spelers als de dirigent! Zoals vaak het geval is in de werken van Jan Van der Roost, is de orkestratie zowel veelkleurig als contrastrijk, en wordt elke sectie van het moderne blaasorkest in gelijke mate ingezet. Al met al is dit een werk vol verrassingen met enkele onverwachte harmonieën en bijzondere melodielijnen, maar bovenal met metrische en ritmische elementen die je vast en zeker zullen overrompelen!

Variations on a Fourth is geschreven voor een innovatief project van het Siena Wind Orchestra uit Tokio. Vier Europese en vier Japanse componisten creëerden een nieuw werk voor harmonieorkest ter gelegenheid van een speciaal concert op 15 juni 2019 in de Bunkyo Civic Concert Hall, waar alle acht werken – die ook op cd zijn opgenomen – in première werden gebracht. Variations on a Fourth bevat vier variaties waarin het kwartinterval in zowel melodische als harmonische zin een grote rol speelt. Zo is een boeiend vierdelig werk vol afwisseling ontstaan waar elk orkest zijn muzikale hart aan kan ophalen!

Keystone vertelt het verhaal van het Odeon in de Nederlandse plaats Vriezenveen. Historisch beschouwd is odeon de naam voor een gebouw uit de Grieks-Romeinse oudheid waar zang, muziek en dichtkunst werden beoefend. In 1998 kozen de leden van de Vriezenveense Harmonie deze naam voor het culturele centrum dat ze gingen bouwen. Het werk begint langzaam met de basinstrumenten en wint aan snelheid via een contrapuntpassage waarin het hoofdmotief steeds van instrumentengroep wisselt. Na een langzamer gedeelte versnelt de muziek opnieuw, om uit te monden in een majestueus koraal dat het prachtige Odeon weerspiegelt.

Rotterdam 1945 is geschreven op verzoek van Maestro Arjan Tien, de chef-dirigent van de Marinierskapel van de Koninklijke Marine, ter gelegenheid van hun 75-jarig jubileum in 2020. 1945 markeerde ook het einde van de Tweede Wereldoorlog, het jaar dat mijn geboorteland Holland werd bevrijd van nazi-Duitsland. Mijn vader is in 1910 in Rotterdam geboren, dus ik heb een bijzondere band met deze dynamische stad. Ik heb de cijfers 1-9-4-5 gebruikt om het hoofdthema te creëren, en vertaalde het in een motief van vier noten: C - D’- F - G.

Bacchanalia is geschreven in opdracht van het Yokohama Bacchus Brass Orchestra, dat in 2019 twintig jaar bestond. Het orkest wilde graag dat de titel van dit korte openingswerk zou verwijzen naar Bacchus, uit de eigen naam, waarop is gekozen voor Bacchanalia. En de geest van de Griekse god van de wijn is inderdaad aanwezig in het werk, met verschillende bruisende thema’s en hier en daar de nodige harmonische ambiguïteit. Een prachtige compositie vol levensvreugde.

Dit werk werd geschreven in opdracht van Marktmusik Timelkam, ter gelegenheid van haar 170-jarig bestaan. Het weerspiegelt de bedrijvigheid en het culturele leven in het Oostenrijkse plaatsje Timelkam, de thuisbasis van het orkest. Carnival beschrijft een feestelijke optocht die begint op het marktplein en tot in de kleine uurtjes voortduurt. Het werk, dat veel carnavaleske elementen bevat, is voor de spelers een plezier om uit te voeren. In de muziek is veel vrolijke activiteit gaande, zoals mensen die gezellig zitten te kletsen in de kroeg, die samen dansen en zich kostelijk vermaken. In mijmeringen over voorgoed afscheid nemen en een zoektocht naar de ware liefde is er ook ruimte voor melancholie. Voeg daarbij de verklanking van kinderspel en kinderstreken, een fraaie zonsondergang en een muzikale weergave van de plaatselijke kerken en verenigingen, en deze compositie is niet alleen een verslag van een carnavalsstoet, maar ook een levensschets in het klein.

Dit werk omvat een reeks variaties op de melodie van Ami, dans cette vie (Vriend, in dit leven), een achttiende-eeuws lied uit Frankrijk. Net als het beroemde gedicht ‘Canzona di Bacco’ (‘Lied van Bacchus’) van Lorenzo de’ Medici nodigt dit lied de luisteraar uit om te genieten van het leven, van vriendschap en van wijn zolang het nog kan. Het genotzuchtige karakter van de tekst contrasteert met de intens melancholische melodie, een tegenstelling die in dit werk wordt verkend. Na een ietwat turbulent gedeelte komt de oorspronkelijke melodie tot klinken in een sereen en meditatief middendeel waarin verschillende solisten een podium krijgen. In het laatste deel wordt de sfeer steeds uitbundiger, in de trant van een betoverend bacchanaal. Het werk eindigt met een laatste schitterende weergave van het originele thema. Canzona di Bacco werd geschreven in opdracht van het Stedelijk Harmonieorkest uit Vesoul, dat het werk op 24 juni 2022 in het Edwige Feuillère Theatre in Vesoul (Frankrijk) onder leiding van Mathieu Anguenot ten gehore bracht.

De compositie Derivations (= afleidingen) is opgebouwd op een klein motief (eerst 3, later 4 verschillende tonen), dat allengs weinig of meer diepgaande veranderingen teweeg brengt. 

Panic Button werd geschreven in opdracht van Bert Van Thienen speciaal voor het Wereld Muziek Concours 2022. De componist kreeg op muzikaal gebied volledige vrijheid, twee voorwaarden krijg hij echter wel mee. Ten eerste moest het een atypisch werk zijn, een compositie die het harmonieorkest in een ander daglicht plaatst dan het traditionele repertoire en geschikt zijn voor zowel concert- als wedstrijdpodia. Ten tweede moest het de muzikanten in de gelegenheid stellen om even volledig los te gaan. Enerzijds om eventuele stress af te schudden en anderzijds om hun energie te geven voor de rest van het programma. Geniet ervan!